Chronische vermoeidheid na kanker
Wat is het verschil tussen ‘gewone’ vermoeidheid en chronische vermoeidheid na kanker?
Als je een dag hard hebt gewerkt of als je intensief hebt gesport, is het heel gewoon dat je moe bent. Je weet dan ook waarom je moe bent en je hebt vaak een voldaan gevoel. Als je een nacht goed geslapen hebt of even rustig aan hebt gedaan, dan is de moeheid vaak ook weer over.
Er is een groot verschil tussen ‘gewone’ vermoeidheid en vermoeidheid na een behandeling voor kanker. Bij de laatste ‘overvalt’ de moeheid je vaak. Het is er plotseling. Er lijkt nauwelijks sprake te zijn van een samenhang tussen wat je vooraf gedaan hebt en hoe moe je je daarna voelt. De moeheid verdwijnt ook niet als je rust neemt of gaat slapen. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld al moe als ze opstaan of wanneer ze goed geslapen hebben.
Vermoeidheid na kanker is niet bij iedereen hetzelfde. Misschien heb je er soms veel last van en soms wat minder. De vermoeidheid gaat vaak samen met andere klachten zoals concentratieproblemen. De meeste mensen kunnen minder als gevolg van de moeheid. Het kan zijn dat je omgeving jouw vermoeidheid niet begrijpt. Je krijgt bijvoorbeeld te horen: ‘iedereen is wel eens moe’ of ‘ach, geef het tijd en dan gaat het vast wel over’, of ‘de behandeling van kanker is toch goed gegaan, wees blij, er zijn ergere dingen dan moeheid’.
Vermoeidheid na kanker behandelen met cognitieve gedragstherapie.
Wij behandelen vermoeidheid na kanker met cognitieve gedragstherapie. Heel eenvoudig gezegd: je leert om anders tegen de moeheid aan te kijken en om er anders mee om te gaan. Dit kan helpen om de vermoeidheid te verminderen en in veel gevallen om weer ‘gewoon’ moe te worden.
Een paar voorbeelden van wat in cognitieve gedragstherapie wordt gedaan:
- Ga je vaak op verschillende tijden naar bed? Sta je vaak op verschillende tijden op? Of slaap je misschien overdag? Hierdoor kan je biologische klok in de war raken. En dit kan ervoor zorgen dat je meer moe wordt. In de behandeling leer je om een regelmatig slaapwaakritme in te voeren.
- Sommige mensen met vermoeidheid na kanker kunnen lichamelijk erg actief zijn. Zij doen vaak meer dan op dat moment goed voor ze is. Anderen doen juist (te) weinig. Zowel te veel als te weinig doen kan ervoor zorgen dat de moeheid niet weggaat. Samen met jouw therapeut ga je ervoor zorgen dat je weet hoeveel je kunt doen.
- Je kunt ook erg moe zijn door je zorgen te maken over een mogelijke terugkeer van de kanker. Erg bezorgd zijn kan je (extra) moe maken. Samen met jouw therapeut ga je proberen jouw gedachten te veranderen.
- Soms is omgaan met onbegrip uit je omgeving erg moeilijk. Je omgeving verander je echter niet zo snel. In de behandeling leer je om naar je verwachtingen te kijken en deze waar nodig bij te stellen. Ook ga je voor jezelf na wie belangrijk voor je zijn en wat je hen graag over je moeheid wil delen.
- Het krijgen van kanker is niet niks. Het is voor veel mensen een ingrijpende gebeurtenis die een plek moet krijgen in je leven. Als de verwerking van de ziekte en het behandelproces niet goed verlopen is kan dit zorgen voor moeheid die niet zomaar weggaat. In de behandeling krijg je tools aangereikt om dit alles een plek te geven.
Behandelingen van vermoeidheid kunnen worden aangeboden op onze locatie in het Amsterdam UMC, maar kunnen ook worden gedaan door middel van internettherapie. Uit onderzoek is gebleken dat deze therapievorm ook succesvol is en wordt vaak ingezet bij mensen voor wie de afstand tot het Amsterdam UMC groot is. Meer informatie over de internettherapie bij vermoeidheid na kanker kun je vinden door te klikken op deze link.
Onze behandeling
Wij behandelen vermoeidheid na kanker met cognitieve gedragstherapie. De behandeling wordt toegesneden op de persoon. De meerderheid van de patiënten is niet langer ernstig moe, maar ‘gewoon’ moe na de cognitieve gedragstherapie en wordt niet meer beperkt door de moeheid in het dagelijks leven.
Door cognitieve gedragstherapie leer je anders naar jouw klachten te kijken en vooral er anders mee omgaan. Ben je overdag gaan slapen en is je slaap-waak ritme verstoord? Dan pak je dit aan. Ben je minder gaan doen door de klachten? Je gaat dan stap voor stap je activiteiten weer oppakken. Doe je op momenten te veel en put je jezelf uit? Dan helpen we je je activiteiten gelijkmatiger te verdelen en daarna weer voor stap uit te breiden. Zo kun je langzaam weer de dingen doen die belangrijk zijn voor je. Zonder dat jouw vermoeidheid je tegenhoudt. Het kan ook zijn dat angst voor terugkeer van de kanker je zoveel energie kost dat je hierdoor moe blijft. Of je hebt de gebeurtenissen rondom de periode waarin de kanker werd behandeld nog geen plek gegeven. Ook dat kan iemand moe houden. Wat precies aangepakt moet worden verschild van persoon tot persoon en wordt tijdens de diagnostiek bepaald.
De doelen van jouw behandeling bepaal je aan het begin van de chronische vermoeidheid behandeling samen met jouw therapeut. Je maakt samen een behandelplan waarin de verschillende onderdelen van de behandeling worden uitgelegd. Dat behandelplan is aangepast aan jouw individuele situatie.
Wat houdt een behandeling precies in?
De duur van de behandeling is 5 tot 8 maanden. In deze periode heb je ongeveer 12 gesprekken met een therapeut. Die gesprekken vinden plaats bij het NKCV maar kunnen ook, als je dat wilt, via een beveiligde videoverbinding plaatsvinden vanuit thuis. Overleg hierover met je therapeut als je dit wilt. In de behandeling ga je vooral zelf aan de slag, de therapeut ondersteunt je hierbij. Je start met het stellen van doelen: wat wil je weer kunnen doen als je minder moe bent? Stap voor stap pak je de vermoeidheid aan en realiseer je jouw doelen.
Als je wilt kun je in overleg met je therapeut besluiten de behandeling via internet te doen. In dat geval start je met twee gesprekken met een therapeut (op onze locatie). Daarna volg je de behandeling grotendeels vanuit thuis en krijg je toegang tot de internet therapie. Je kunt de verschillende stappen van de therapie nalezen, doet oefeningen en hebt via email of een beveiligde videoverbinding contact met je therapeut.
De behandeling wordt altijd afgesloten met een nameting (online invullen van vragenlijsten) en een evaluatiegesprek met de therapeut. Als je hiervoor toestemming geeft informeren wij je huisarts of medisch specialist over de resultaten van de behandeling. Jij krijgt een kopie van deze brief.
Wetenschappelijk onderzoek heeft laten zien dat cognitieve gedragstherapie voor vermoeidheid na kanker via gesprekken en internettherapie effectief is. Als je hierover vragen hebt bespreek deze dan met je behandelaar.
Wil je meer informatie over cognitieve gedragstherapie?
Kijk dan hier voor meer informatie.
